Met de machines van tegenwoordig besteden wij toch wel te weinig aandacht aan de maalgraad van de koffiebonen. Zonde, want het kan een wereld van verschil betekenen voor je koffiemoment. Ondanks dat de volautomatische koffiezetters over het algemeen een prima koffie kunnen zetten is het wel de vraag of je altijd het beste uit je koffie haalt. De ene machine is de andere niet en wat als je je koffie bijvoorbeeld een keer wilt zetten in een cafetiere of in een bialetti? Wat is maalgraad en hoe bepaal je wat de juiste maalgraad is?
Wat is maalgraad?
Misschien is het logisch, misschien ook niet maar voor elke manier van koffie zetten heb je een andere maalgraad nodig. De maalgraad is in de basis niets anders dan hoe fijn de koffiebonen gemalen zijn. Je kunt je zo voorstellen dat hoe fijner je iets maalt hoe meer oppervlakte er is om “op te lossen” in een vloeistof. Dus afhankelijk van de zetmethode van de koffie zul je een bepaalde fijnheid of grofheid willen hebben voor de perfecte smaak. Deze fijnheid of juist grofheid noemen wij in een woord de maalgraad. Zo zal je voor een espressomachine een andere maalgraad nodig hebben dan voor een percolator. Maar waar ligt dat precies aan?
Wat is extractie en wat doet dat met je koffie?
Dus inmiddels heb je een mooie koffieboon gevonden, geproefd in de winkel of bij vrienden maar je krijgt de smaak thuis niet goed. Denk dan ook eens aan het experimenteren met de maalgraag. De maalgraad bepaald dus hoeveel oppervlakte de koffie krijgt voor het extratie proces. Dit proces zal er voor zorgen dat de koffiebonen (gemalen koffie in dit geval) wordt blootgesteld aan het water zodat de juiste smaken en aroma’s uit de gemalen koffiebonen worden onttrokken en in het water terecht komen met als eindresultaat een kop koffie.
Tijdens zit extratie proces (lees: het zetten van de koffie) zijn er een aantal elemeneten belangrijk namelijk de koffieboon, de temperatuur, de hoeveelheid water en tijd. Er is waarschijnlijk niets persoonlijkers dan smaak en dus geldt voor koffie ook dat iedereen zijn eigen voorkeur heeft in welke smaken en aroma’s deze lekker vindt. Afhankelijk van het extractie proces zullen er smaken vrijkomen die je kan ervaren als lekker of minder lekker.
Hoe meer oppervlakte je creert voor het extractie proces (lees: hoe fijner de maalgraad / hoe fijner je de koffie maalt) hoe meer smaken en aroma’s er vrij komen tijdens het extractie proces (lees: tijdens het zetten).
Hoe langer het water wordt blootgesteld aan de gemalen koffiebonen hoe meer smaken en aroma’s er worden door het water worden opgenomen.
Dit kan resulteren is een gewenst maar ook een ongewenst resultaat. Vaak ervaren mensen bij een langer extractie proces en / of bij een fijnere maalgraad meer bittere smaken. En of dat gewenst is hangt uiteraard af van je eigen smaak of het doel wat je voor ogen hebt met de koffie.
Dat gezegd hebbende, wil je minder smaak en aroma’s overbrengen in je koffie dan is het de kunst om de koffie iets groffer te malen en/of de tijd waarin de koffie wordt blootgesteld aan het water te verkorten.
Welke maalgraad heb je nodig?
Voor verschillende zetmethodes heb je een bepaalde maalgraad nodig en ondanks dat alles terugkomt naar persoonlijke voorkeur heeft elke zetmethode zijn eigen extractie proces. Dit extractie proces en de daarbij blootstelling aan water is niet altijd aan te passen, sterker nog sommige zetmethode gaan uit van een standaard extractie tijd omdat dat de perfecte koffie / espresso maakt. Het enige dat jij dan nog maar hoeft te doen is de keuze maken voor de juiste maalgraad. Hierover vind je een snel overzicht van de verschillende zetmethodes met de daarbij horende maalgraad.
Welke maalgraad moet je gebruiken voor welk soort koffie?
Zoals wij in het bovenstaande plaatje kunnen zien heeft elke zetmethode zijn eigen maalgraad waarbij wij uitgaan van een hele grove maling bij een cafetière tot aan een hele fijne maling voor een Espressomachine.
Zetmethode | Maalfijnheid | Grootte |
Cold brew | Extra grof | Gemalen peper |
Cafetière | Grof | Zeezout |
Chemex /druppel zetmethode | Grof | Grof zand |
Filterkoffie | Middel | Fijn zand |
Snel filter | Middel tot fijn | Tafelzout |
Espresso | Fijn | Poedersuiker |
Turkse koffie | Extra fijn | Bloem |
De malinggraad in de meeste van de genoemde voorbeelden bepalen ook de tijd waarbij het water wordt blootgesteld aan de koffie. Heb je een grove maling dan zal het water sneller door de koffie heen vloeien dan wanneer je een extra fijne maling hebt.
Wanneer smaakt koffie zuur en wanneer bitter?
Nu wij het extractie proces hebben besproken en begrijpen dat dit bepalend is voor de smaak is het ook belangrijk om te begrijpen wat het precies met de smaak doet. Over het algemeen kun je stellen dat koffie met een fijnere maalgraad / langer extractie proces meer bittere smaken naar voren haalt. Omgekeerd werkt dat ook dus hoe grover de maling hoe minder bittere smaken er naar voren komen. Wij spreken dan van meer zure smaken.
Wil je dus de beste smaak uit je koffie halen dan is het aan te raden om zelf koffiebonen te malen tot de ideale maalgraad. Het kan een kwestie van experimenteren zijn maar echt wel de mooie waard voor de perfect espresso.